W piątek 14 kwietnia 2023 r. na posiedzeniu sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych Maciej Wąsik, sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji, przedstawił informację na temat sytuacji społeczno-ekonomicznej na pograniczu polsko-białoruskim oraz programu wsparcia i rekompensat dla polskich przedsiębiorstw dotkniętych zamknięciem przejść granicznych z Białorusią.
Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców Adam Abramowicz wielokrotnie apelował do przedstawicieli władz publicznych o przyznanie rekompensat przedsiębiorcom poszkodowanym w związku z ograniczeniami wolności działalności gospodarczej ustanowionymi na terenie przy granicy z Białorusią. Przedmiotowe ograniczenia obejmują zarówno zakaz przebywania w strefie nadgranicznej na obszarze części województw podlaskiego i lubelskiego, jak i zawieszenie ruchu na przejściu granicznym w Bobrownikach.
Na wspomnianym wyżej posiedzeniu sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych, wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Pan Maciej Wąsik poinformował o przygotowaniu we współpracy z Ministerstwem Rozwoju i Technologii programu wsparcia dla firm z województwa podlaskiego w związku z zamknięciem przejścia granicznego w Bobrownikach od 10 lutego 2023 r.
Warto tutaj przypomnieć, że pismem z 14 lutego 2023 r. Rzecznik MŚP wystąpił do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie utrudnień powstałych w związku z zaistniałą sytuacją, wskazując, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej przez organy władzy publicznej, nawet jeżeli jest ono uzasadnione zaistnieniem ważnych przyczyn, powinno być powiązane z zapewnieniem wsparcia podmiotom najbardziej poszkodowanym wskutek zastosowania takiego rozwiązania.
Więcej:
https://rzecznikmsp.gov.pl/rzecznik-msp-wystapil-do-mswia-w-imieniu-przedsiebiorcow-z-bobrownik/
https://rzecznikmsp.gov.pl/ritilob/2023/03/2023.02.14-WPL.35.2023.GS-MSWiA.pdf
Regulacje mające na celu uruchomienie postulowanego przez Rzecznika MŚP programu wsparcia zostały dodane w formie poprawki do rządowego projektu ustawy o pomocy państwa w oszczędzaniu na cele mieszkaniowe (druki sejmowe nr 3096 i 3096-A). Ustawa ta została uchwalona przez Sejm RP w dniu 14 kwietnia 2023 r., po czym przekazano ją do rozpatrzenia w Senacie RP.
Przygotowany przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji i Ministerstwo Rozwoju oraz Technologii program wsparcia przewiduje przyznanie rekompensat podmiotom prowadzącym działalność gospodarczą na obszarze gminy, w której położone jest zamknięte przejście graniczne, w zakresie: gastronomii, wymiany walut oraz sprzedaży detalicznej towarów w sklepach, na straganach i targowiskach lub świadczenia usług hotelarskich. Warunkiem ubiegania się o rekompensatę będzie niezaleganie z należnościami publicznymi oraz uzyskanie 50 proc. spadku przychodów w miesiącu objętym zamknięciem przejścia w porównaniu do odpowiedniego miesiąca referencyjnego (jeden z dwóch poprzednich lub – co do zasady – analogiczny w roku ubiegłym).
W akcie prawa miejscowego wojewoda będzie mógł określić także inne zakresy działalności gospodarczej, których prowadzenie na obszarze gminy, w której położone jest zamknięte przejście graniczne, będzie uprawniało do ubiegania się o przyznanie rekompensaty.
Ponadto wojewoda, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, będzie mógł przyznać rekompensatę również podmiotom innym niż wyżej wskazane, które prowadzą działalność na obszarze powiatu, w którym położone jest zamknięte przejście graniczne, gdy okoliczności mające związek z czasowym zawieszeniem ruchu na przejściu granicznym, a zwłaszcza poziom strat, utraconych korzyści lub ciężkie położenie materialne, wskazują, że wymagają tego względy słuszności.
Zob. też komunikat Ministerstwa Rozwoju i Technologii
Na posiedzeniu sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych w dniu 14 kwietnia 2023 r. wiceminister Spraw Wewnętrznych i Administracji Pan Maciej Wąsik poinformował także, że Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie rządowego programu „Tarcza dla Pogranicza”, w ramach którego możliwe będzie wypłacenie rekompensat przedsiębiorcom poszkodowanym w związku z wprowadzeniem zakazu przebywania na terenie przy granicy z Białorusią. Wspomniany program ma stanowić uzupełnienie dla ustanowionych dotychczas środków pomocowych wypłacanych na podstawie regulacji ustawy z dnia 29 września 2021 r. o rekompensacie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na obszarze części województwa podlaskiego oraz części województwa lubelskiego w 2021 r. (Dz. U. z 2022 r. poz. 425).
Zakres zastosowania wprowadzonych na podstawie powyższej ustawy instrumentów wsparcia okazał się zbyt wąski, w związku z czym Rzecznik MŚP konsekwentnie zabiegał o przyjęcie uzupełniających regulacji, które pozwoliłby na wypłacenie poszkodowanym przedsiębiorcom pełnych rekompensat za szkody doznane w wyniku wprowadzonych przez władzę publiczną ograniczeń.
Wskutek interwencji Rzecznika MŚP w ustawie z dnia 9 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2349 z późn. zm.) przyjęto rozwiązanie umożliwiające w uzasadnionych przypadkach przyznanie przez wojewodę rekompensaty również innym podmiotom (wykonującym działalność w innych branżach), niż wymienione w pierwotnym brzmieniu ustawy o rekompensacie w związku z wprowadzeniem stanu wyjątkowego na tych obszarach.
Więcej:
Następnie w dniu 15 września 2022 r. w trakcie prowadzonych w Sejmie RP prac nad ustawą o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców przyjęto poprawkę mającą na celu uruchomienie programu wsparcia przedsiębiorców działających przy granicy z Białorusią, którym dotychczasowe środki pomocowe nie zrekompensowały w pełni strat poniesionych w wyniku wprowadzenia na tym obszarze zakazu przebywania. Poprawka zyskała akceptację Senatu RP i została uwzględniona w treści ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (Dz. U. poz. 2185).
Więcej:
Niestety pomimo wejścia w życie ww. ustawy z 7 października 2022 r. obiecany przedsiębiorcom działającym przy granicy program pomocowy nie został dotychczas uruchomiony, w związku z czym Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców ponownie wystąpił z apelem o przygotowanie i wdrożenie rozwiązań pozwalających na wypłatę przedsiębiorcom zaległych rekompensat za szkody poniesione w wyniku wprowadzenia przez władze zakazu przebywania na obszarze przy granicy z Białorusią.
Więcej:
Rzecznik MŚP zauważa, że przedstawiona 14 kwietnia 2023 r. na posiedzeniu sejmowej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych informacja o przyjęciu przez Radę Ministrów uchwały w sprawie rządowego programu „Tarcza dla Pogranicza” to dobra wiadomość, niemniej jednak wciąż potrzebne jest uruchomienie konkretnego programu pomocowego, z którego mogliby skorzystać poszkodowani przedsiębiorcy. Rzecznik apeluje o niezwłoczne podjęcie niezbędnych działań w tym zakresie.