Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców wstąpił do postępowań ze skarg kasacyjnych przedsiębiorcy od wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Gliwicach, które oddalały skargi na decyzje naczelnika urzędu celno – skarbowego dotyczące podatku od towarów i usług za miesiące styczeń – grudzień 2015r. i styczeń – grudzień 2014 r. W sprawach tych spór pomiędzy organem a przedsiębiorcą dotyczył wysokości stawki VAT dla usług utrzymania dróg i autostrad świadczonych na podstawie umów zawartych z centralnym organem administracji rządowej, jako zarządcy dróg krajowych, a także zastosowania zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań, która wynika z zasady zaufania do organów podatkowych.
Rzecznik przychylił się do kasacyjnych zarzutów spółki. W jego ocenie WSA niezasadnie wykluczył zastosowanie zasady ochrony uzasadnionych oczekiwań. Rzecznik zwrócił uwagę m.in. na utrwaloną wykładnię i praktykę stosowania prawa przez organy podatkowe w zakresie właściwej stawki VAT. Zauważył też, że kontrakt łączący spółkę z zamawiającym był długoterminowy i na czas jego obowiązywania spółka dokonała kalkulacji całego przedsięwzięcia w oparciu o odrębność stawek VAT w odniesieniu do poszczególnych usług. Ponadto umowa została zawarta w trybie ustawy Prawo zamówień publicznych, a zatem na warunkach określonych przez zamawiającego.
Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) zaakceptował stanowisko Sądu I instancji co do zakwalifikowania sprawy usług realizowanych w systemie „utrzymaj standard” do usług kompleksowych. Jednak odmiennie niż WSA przyjął, że w tym przypadku zastosowanie znajdzie zasada zaufania do organów podatkowych (ochrony uzasadnionych oczekiwań). NSA podkreślił, że podatnik ukształtował długoterminowe zobowiązania do świadczenia usług w zaufaniu do organów państwa działających w imieniu Skarbu Państwa w oparciu o utrwaloną wykładnię i praktykę stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe, potwierdzoną warunkami przetargowymi wymaganymi przez zamawiającego. To niewątpliwie dawało podstawę do wywołania u podatnika uzasadnionego przekonania, że sposób opodatkowania przedmiotowych usług w długoletniej perspektywie w pełni odpowiada prawu.
W ocenie NSA zaakceptowanie praktyki organów państwowych (podatkowych), które przyjętą wykładnią i stosowaniem prawa podatkowego wprowadzają działających w dobrej wierze podatników w błąd przy zawieraniu przez nich zobowiązań na rzecz organu państwowego, narzuconych w kontrakcie przetargowym, w tym w zakresie rozliczeń podatkowych, naruszałoby nie tylko zasadę ochrony zaufania, ale pozostawałoby również w sprzeczności ze sprawiedliwym rozpatrzeniem sprawy w rozumieniu Konstytucji RP. NSA wskazał, że państwo musi brać odpowiedzialność za działanie swoich organów i nie powinno na obywateli i podmioty gospodarcze przerzucać skutków finansowych dokonywanej oficjalnie wykładni prawa podatkowego, w oparciu o którą podmioty te kształtują swoje długoterminowe zobowiązania, a która z upływem lat została uznana za wadliwą.
W rezultacie NSA uchylił w całości wyroki WSA w Gliwicach, a także decyzje organów obu instancji oraz umorzył postępowania podatkowe w tych sprawach.
