Prace Zespołu Roboczego ds. kontroli trzeźwości w miejscu pracy ukierunkowane są na pożądane przez pracodawców zmiany legislacyjne, które rozwieją aktualnie istniejące wątpliwości co do dopuszczalności samodzielnej kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawców w miejscu pracy.

 W dniu 13 lipca 2020 r. w formie wideokonferencji odbyło się pierwsze posiedzenie Zespołu Roboczego ds. kontroli trzeźwości w miejscu pracy w ramach działającej przy Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców Rady Przedsiębiorców. W posiedzeniu tym wzięli udział przedstawiciele Urzędu Ochrony Danych Osobowych, Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Głównego Inspektoratu Pracy, Ministerstwa Cyfryzacji, Stowarzyszenia Praktyków Ochrony Danych, a także przedstawiciele pracodawców branży transportowej, budowlanej i magazynowej. Pomimo zaproszenia, w posiedzeniu nie wzięli udziału przedstawiciele Ministerstwa Zdrowia, Ministerstwa Infrastruktury i Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych.

Potrzeba powołania ww. Zespołu pojawiła się już w zeszłym roku. W komunikacie z dnia 27 czerwca 2019 r. Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wyraził bowiem opinię o braku podstaw prawnych do dokonywania samodzielnej i prewencyjnej kontroli badania stanu trzeźwości pracowników przez pracodawców.

W związku z powyższym, wnioskiem z dnia 29 lipca 2019 r. Rzecznik MŚP zwrócił się do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej o wydanie objaśnienia prawnego dotyczącego problematyki kontroli badania stanu trzeźwości pracowników przez pracodawcę. Chodzi mianowicie o prawidłowe rozumienie i stosowanie przepisów art. 17 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2277, ze zm.) oraz art. 22^1b ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (Dz. U. z 2019 r. poz. 1040, ze zm.) oraz wyjaśnienie, czy pracodawca jest uprawniony do samodzielnej kontroli stanu trzeźwości pracownika lub wyrywkowej kontroli tego stanu np. z użyciem alkomatu bez udziału właściwego organu, a także czy dane dotyczące stanu trzeźwości pracownika są danymi osobowymi o stanie zdrowia, co w konsekwencji oznaczałoby, że ich przekazanie możliwe jest wyłącznie z inicjatywy pracownika.

W odpowiedzi, pismem z dnia 13 sierpnia 2019 r., znak: DPR.1.4102.47.2019.KJ, Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odmówiło wydania objaśnienia prawnego z przyczyn formalnych, powołując się na brak właściwości w zakresie stosowania ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Tym niemniej, resort pracy wskazał na interdyscyplinarny charakter tego zagadnienia problemowego oraz potrzebę przeprowadzenia debaty w szerszym gronie właściwych resortów, organów oraz partnerów społecznych. Rzecznik MŚP jeszcze we wrześniu 2019 r. wystosował zaproszenia do planowanego do powołania zespołu w tym zakresie do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Ministra Zdrowia, Ministra Cyfryzacji oraz Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
W późniejszym okresie zaproszenia zostały również skierowane do Głównego Inspektora Pracy, Przewodniczącego Rady Dialogu Społecznego, Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, Stowarzyszenia Praktyków Ochrony Danych, Ministra Infrastruktury, Komendanta Głównego Policji oraz organizacji pracodawców.

Na posiedzeniu w dniu 13 lipca 2020 r. przedstawiciel Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych potwierdził dotychczasowe stanowisko organu odnośnie tego, że dane dotyczące stanu trzeźwości pracownika są danymi osobowymi o stanie zdrowia. Jednocześnie, co istotne, zaznaczył, że przepisy z zakresu ochrony danych osobowych nie zakazują dokonywania kontroli trzeźwości pracowników przez pracodawców, przy czym wymagają prawnego uregulowania tego procesu. Okazało się również, że w resortach miały już miejsce prace nad przygotowaniem stosownych regulacji prawnych.

W konsekwencji, po zakończeniu posiedzenia Rzecznik MŚP skierował wystąpienia do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Głównego Inspektora Pracy, Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych oraz Ministra Zdrowia o przekazanie dotychczas wypracowanych dokumentów i propozycji zmian legislacyjnych, które będą podstawą dalszych prac Zespołu. Po ich uzyskaniu i analizie Rzecznik MŚP planuje jak najszybsze wypracowanie stosownych propozycji zmian legislacyjnych.

Poniżej zamieszczamy najważniejsze pisma w tej sprawie:

Fragment posiedzenia Zespołu Roboczego ds. kontroli trzeźwości w miejscu pracy z dnia 13 lipca 2020 r. z wystąpieniem Dr n. pr. Marka Wocha 

Zapis całego posiedzenia Zespołu Roboczego ds. kontroli trzeźwości w miejscu pracy z dnia 13 lipca 2020 r.