6 października 2021 r., podczas Kongresu 590, odbyło się XXVII Posiedzenie Rady Przedsiębiorców przy Rzeczniku Małych i Średnich Przedsiębiorców. Jednym z poruszonych tematów, była “Cyfrowa dekada Europy – szanse dla sektora MŚP w perspektywie 2030 r.” Moderatorem dyskusji był Grzegorz Piątkowski, Pełnomocnik Rzecznika MŚP przy Instytucjach Unijnych.

Komisja Europejska w marcu 2021 r. przedstawiła wizję transformacji cyfrowej Europy do 2030 r. Składają się na nią cztery podstawowe filary: kształtowanie umiejętności, bezpieczeństwo i zrównoważona infrastruktura cyfrowa, cyfryzacja usług publicznych oraz transformacja cyfrowa przedsiębiorstw z dodatkowym celem podwojenia tzw. jednorożców (startupów wycenianych na co najmniej 1 mld USD) w UE. W ramach strategii cyfryzacji kluczowe dla polskiego sektora MŚP jest pozyskiwanie funduszy dla realizacji projektów.

Eksperci zaproszeni przez Rzecznika MŚP do udziału w panelu wskazali możliwe ścieżki sięgnięcia po te fundusze, zwracając szczególną uwagę na szanse i zagrożenia występujące w poszczególnych etapach procesu. Dyskusję moderował z ramienia Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców Pełnomocnik Rzecznika MŚP przy Instytucjach Unijnych – Grzegorz Piątkowski. W posiedzeniu wzięli udział: dr Łukasz Kossacki–Lytwyn, Małopolski Regionalny Fundusz Poręczeniowy, Marcin Wasilewski, Wiceprezes ABB Poland, Czech Republic, Hungary, dr Ewa Kocińska-Lange, Dyrektor Biura NCBR w Brukseli, działającego w partnerstwie z Business & Science Poland oraz Andrzej Sugajski, dyrektor Generalny Związku Polskiego Leasingu.

Dr Łukasz Kossacki-Lytwyn, zwrócił uwagę na fundusze poręczeniowe mające to do siebie, że z natury nie mają na celu zysku tylko mają wspierać przedsiębiorczość. Poruszył też kwestię drugiego elementu transformacji cyfrowej, czyli tzw. Zielonego Ładu. Chiński przykład  transformacji pokazuje skalę trudności przejścia w nową rzeczywistość dla sektora MŚP, która będzie podobna, przy czym konkretne wyzwania przed jakimi stanie sektor MŚP w różnych częściach Europy, w wyniku regulacji wprowadzanych na poziomie unijnym, będą różnorodne. Zauważył także, że sektor MŚP w Polsce nie jest dobrze scyfryzowany, a pewne zmiany są niezbędne, aby dorównać przedsiębiorcom z innych krajów Unii. Co więcej przepisy unijne implementowane do prawa krajowego spowodują wzrost kosztów prowadzenia działalności, głównie ze względu na to, że przetwarzanie dużej ilości danych jest wysoce kosztochłonne.

Program COSME (Program ramowy na rzecz konkurencyjności przedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw) jest potrzebny i powinien być stosowany w ramach Krajowego Planu Odbudowy, czy szerzej europejskiego planu odbudowy. Przy tworzeniu autostrad cyfrowych wspierających cyfrową rewolucję powinny być dostrzegane problemy Europy Środkowej i Wschodniej.

Marcin Wasilewski, podkreślił, że dokonana już cyfryzacja jest jednym z elementów postpandemii, które zostaną z nami w dłuższej perspektywie. Jego zdaniem wiele barier istniejących przed wybuchem pandemii wynikało w większym stopniu z barier mentalnych niż rzeczywistych, czy precyzyjniej technologicznych.

Panelista nie wyobraża sobie możliwości wprowadzenia nowych idei wypracowywanych na szczeblu unijnym bez cyfryzacji. Takie inicjatywy jak Europejski Zielony Ład nie mają prawa się powieść bez zwiększonych nakładów na rozwój cyfryzacji, a sama tzw. rewolucja cyfrowa zmieni nasze pojmowanie świata w ciągu najbliższych kilkunastu lat.

Zdaniem ekspertów utrzymanie i zwiększenie konkurencyjności jest uzależnione od wzrostu poziomu cyfryzacji sektora MŚP w Polsce. Automatyzacja i robotyzacja to pola, na których mamy wiele zaległości.

Przykładem udanego procesu zmian w zakresie cyfryzacji jest tzw. bankowość internetowa, w której Polska przoduje na tle innych państw europejskich i jednocześnie stanowi idealny dowód, że możemy dążyć do rozwoju cyfryzacji i robić to skutecznie.

Finasowanie innowacji, granty i fundusze kluczowe, zdaniem dr Ewy Kocińskiej-Lange, powinny być traktowane bardziej jako katalizator, a nie jako paliwo dokonujących się zmian. Tym samym celem sektora MŚP nie może być samo zdobywanie funduszy, a ważnym elementem procesu rozwoju jest skuteczna komercjalizacja wypracowanych rozwiązań.

Trudno mówić o cyfryzacji bez wątków związanych z rewolucją ekologiczną. Strategia rozwoju, zdaniem ekspertki, powinna opierać się na dwutorowej transformacji – cyfrowej i ekologicznej. Komisja Europejska ma do zaproponowania m.in. flagowy element wsparcia MŚP, czyli działania Europejskiej Rady ds. Innowacji oferującej wsparcie MŚP, które mają do zaoferowania projekty przełomowe w skali rynku europejskiego, są to na przykład do 2,5 mln euro grantu i do 15 mln euro dofinansowania kapitałowego. Jak uważa ekspertka obawy o kwestie formalne przy ubieganiu się o dofinansowanie są nieuzasadnione ze względu na uproszczenie wniosków. Nie ma ograniczeń tematycznych.

Horyzont Europa – nowy program ramowy badań i innowacji UE.

“Cyfrowa Europa” (Digital Europe Programme – DEP) proponuje wsparcie dla MŚP w zakresie rozwoju cyfryzacji i rozwoju związanych z nimi kompetencji. Komisja oferuje także wsparcie zwrotne w ramach programu InvestEU opartego na promowaniu realizacji inwestycji o strategicznym znaczeniu dla gospodarki i o podwyższonym profilu ryzyka.

NCBR (Narodowe Centrum Badań i Rozwoju) powstało po to, aby działania badawczo inwestycyjne dokonywane w Polsce mogły być skutecznie reprezentowane w Komisji. Business and Science Poland współpracuje z NCBR, którego zadaniem jest przybliżanie polskim MŚP działania programów wsparcia proponowanych przez Unię Europejską.

Jak zaznaczył Andrzej Sugajski, system w Unii rozwinął się z gospodarki nastawionej na posiadanie, na system skierowany na użytkowanie. Jego zdaniem cyfryzacja wpływa także na rozwój aplikacji, które umożliwiają np. organizację transportu, systemów wspólnego użytkowania samochodów, stref parkingowych, czy bardziej adekwatne odpowiadanie na potrzeby klientów.

Forma zawierania umowy leasingu (forma pisemna) wiąże się ze zbędnym utrudnieniem działalności, a z pomocą może przyjść forma dokumentowa, która powinna ułatwić rozwój cyfrowego biznesu. Dygitalizacja rejestracji pojazdów wydaje się też być dla firm leasingowych niezbędna do dalszego rozwoju, aby nie musieć korzystać ze zbędnych pośredników, tak jak to się dzisiaj odbywa.