Przedmiotem sporu przedsiębiorcy z ZUS z udziałem Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców była ocena, czy organ, rozpatrując wniosek przedsiębiorcy o udzielenie prawa do zwolnienia ze składek ZUS za listopad 2020 roku, powinien ograniczyć się jedynie do badania kodu PKD na podstawie wpisu z rejestru REGON, czy też przyjąć kod PKD odpowiadający rzeczywiście prowadzonej przeważającej działalności gospodarczej przez przedsiębiorcę. W kolejnej sprawie z udziałem Rzecznika MŚP, prowadzonej przez Oddział Terenowy w Poznaniu, sąd doszedł do przekonania, że organ dopuścił się naruszenia przepisów postępowania, podczas gdy w sprawie z wniosku przedsiębiorcy konieczne było przeprowadzenie postępowania dowodowego, w celu ustalenia faktycznie wykonywanej przeważającej działalności gospodarczej, która uprawnia przedsiębiorcę do otrzymania zwolnienia ze składek.
WSA w Łodzi uznał, iż badanie przez organ wpisu w rejestrze REGON ma wyłącznie charakter środka dowodowego o charakterze formalnym. Domniemanie prawne zakładające, że wpis do rejestru REGON odpowiada rzeczywistości, może jednak zostać przez przedsiębiorcę obalone, gdyż w sprawie można przeprowadzić dowód przeciwny, na okoliczność rzeczywistego zakresu prowadzonej działalności gospodarczej odpowiadającego treści kodów PKD objętych pomocą.
W ocenie WSA w Łodzi cyt.: „(…) środek ten ma charakter domniemania prawnego zakładającego, że wpis w rejestrze podmiotów REGON odpowiada stanowi rzeczywistemu (domniemanie o fakcie określonym w art. 31 zo ust. 11 ustawy o COVID-19). Nie ma ono jednak charakteru niewzruszalnego (niepodważalnego). Jego treść i odwołanie się do przepisów k.p.a. oznacza, że należy ono do kategorii domniemań wzruszalnych. Postępowanie w sprawie ulgi prowadzone jest na zasadach k.p.a. (art. 31 zq ust. 7 i 8 ustawy o COVID-19) a zgodnie z art. 76 § 3 k.p.a. dopuszczalne jest przeprowadzenie dowodu przeciwko dokumentowi urzędowemu. (…) Oznacza to, że przedsiębiorca prowadzący rzeczywistą działalność gospodarczą odpowiadającą treści kodów PKD wymienionych w art. 31 zo ust. 10 ustawy o COVID-19, jako przeważającą (…), może przeprowadzić dowód przeciwko treści dokumentu urzędowego (…) i podważyć w niebudzący wątpliwości sposób aktualność wpisu w rejestrze podmiotów REGON odnośnie stanu faktycznego, w jakim się znajduje (…) Ocena, czy działalność gospodarcza określonego rodzaju jest rzeczywiście wykonywana i w jakich rozmiarach, należy do sfery ustaleń faktycznych. (…)”- vide: WSA w Łodzi w wyroku z dnia 2 czerwca 2021 roku sygn. akt: III SA/Łd 320/21.
WSA w Łodzi wskazał ponadto, że obowiązkiem ZUS, działającym na wniosek przedsiębiorcy jest, przed wydaniem niekorzystnej dla strony decyzji, zastosowanie dyspozycji z art. 79 a § 1 kpa, co odpowiada zasadzie informowania z art. 9 kpa. ZUS powinien rozpoznać wnioski dowodowe strony postępowania w oparciu o art. 7 i 78 § 1 kpa. WSA zwrócił przy tym uwagę na to, że większość ograniczeń prowadzenia działalności gospodarczej, wprowadzona przez ustawodawcę, przeciwnie do prawa do zwolnienia z obowiązku opłacenia składek ZUS, miała charakter opisowy, a więc nie odwoływała się wprost do kodów PKD.
- WSA podzielił ocenę prawną przedstawioną przez Rzecznika MŚP, iż działania organu w sprawie stanowiły naruszenie przysługujących Przedsiębiorcy praw i interesów, a poprzestanie wyłącznie na formalnej treści wpisu w rejestrze REGON spowodowałby, że pomocy zostałyby pozbawiony przedsiębiorca, do którego pomoc tą skierowano, z czym nie sposób się zgodzić – komentuje sprawę Adam Abramowicz, Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców.