Rzecznik MŚP zajmuje stanowisko względem wątpliwości co do zgodności z Konstytucją RP przepisu wyłączającego przedawnienie należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne w przypadku, gdy stanowią przedmiot zabezpieczenia w postaci hipoteki lub zastawu.

Zgodnie z budzącym wątpliwości przepisem art. 24 ust. 5 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2019 r. poz. 300, ze zm.; dalej „ustawa systemowa”) nie ulegają przedawnieniu należności z tytułu składek zabezpieczone hipoteką lub zastawem, jednakże po upływie terminu przedawnienia należności te mogą być egzekwowane tylko z przedmiotu hipoteki lub zastawu do wysokości zaległych składek i odsetek za zwłokę liczonych do dnia przedawnienia.

Przed Trybunałem Konstytucyjnym toczy się aktualnie postępowanie w sprawie o sygn. akt P 2/18 w związku z pytaniem prawnym Sądu Okręgowego w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń z dnia 5 lutego 2018 r., czy art. 24 ust. 5 ustawy systemowej jest niezgodny z art. 64 ust. 2 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 Kwietnia 1997 r. Stanowisko to poparł Rzecznik Praw Obywatelskich, który przystąpił do sprawy. 

Do Biura Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców wpłynęły sygnały od przedsiębiorców wskazujących na nieproporcjonalny i naruszający zasadę równego traktowania charakter tej regulacji. Rzecznik MŚP z uwagi na brak ustawowych kompetencji nie mógł przystąpić do tego postępowania, tym niemniej pismem z dnia 2 stycznia 2020 r. przedstawił swoje stanowisko Ministrowi Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, wskazując na dostrzeżone bariery i utrudnienia w zakresie wykonywania działalności gospodarczej na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej związane z jej funkcjonowaniem. W ocenie Rzecznika MŚP zasadne jest rozważenie podjęcia inicjatywy legislacyjnej ukierunkowanej na wyeliminowanie z obrotu prawnego przepisu art. 24 ust. 5 ustawy systemowej.

Na marginesie warto wskazać, że kwestionowana regulacja na gruncie ustawy systemowej odpowiada analogicznemu przepisowi w Ordynacji podatkowej, którego niezgodność z Konstytucją RP została stwierdzona przez Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 8 października 2013 r. w sprawie o sygn. akt SK 40/12. Co istotne, ustawodawca w projekcie nowej Ordynacji podatkowej (nr w wykazie prac Rady Ministrów: UD409) założył likwidację regulacji zakładającej brak przedawnienia zobowiązań zabezpieczonych hipoteką lub zastawem. W ocenie Rzecznik MŚP, kierunek ten zarówno na gruncie procedury podatkowej, jak również ustawy systemowej zasługuje na poparcie oraz wdrożenie w życie.